Nghịch lý xe nhập và lắp: Khách mê xe nhập nhưng lại...mua xe “lắp”
Ở Việt Nam, đa phần khách hàng đánh giá cao xe nhập, thế nhưng nghịch lý là hầu hết những mẫu xe bán chạy lại đều là các dòng xe đang được lắp ráp trong nước.
Lựa chọn giữa xe nhập và xe lắp ráp luôn là đề tài “nóng” và là câu hỏi thường trực với những người đang có nhu cầu mua xe. Và có một thực tế là, dù đánh giá cao xe nhập nhưng khi chọn mua xe, phần đông khách hàng lại "xuống tiền" rước xe lắp ráp.
Xe nhập “ngon” hơn xe lắp
Cần thẳng thắn rằng, tâm lí “sính ngoại” là một trong những "đặc sản" của người Việt. Không chỉ là thời trang, hàng hóa mà ô tô cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Chính bởi tâm lí "sính ngoại", nhiều người cho rằng, họ thích xe nhập hơn xe lắp ráp trong nước chỉ vì 1 lý do rất đơn giản: Vì đó là xe nhập khẩu. Mà hàng nhập khẩu là hàng tốt!
Nghe có vẻ hơi "gai tai" nhưng nhận định trên lại hoàn toàn có cơ sở, xét riêng ở ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Bởi thực tế, chất lượng giữa xe nhập và xe lắp ráp trong nước thực sự vẫn còn ở một khoảng cách rất xa. Xét trên nhiều phương diện từ diện mạo, trang bị tiện nghi, tính năng an toàn, khả năng cách âm hay vận hành…. phần lớn xe nhập khẩu đều đạt chất lượng vượt trội hơn hẳn so với xe lắp ráp. Vì vậy, việc tâm lý khách hàng mê xe nhập hơn xe lắp ráp cũng không quá khó hiểu.
Theo khảo sát, nhiều người đã từng sử dụng qua hai dòng xe nhập khẩu và lắp ráp, đa số đều đánh giá cao chất lượng của xe nhập khẩu hơn xe lắp ráp. Yếu tố khiến họ đánh giá cao xe nhập là bởi xe đi đầm hơn, khung gầm chắc chắn hơn, nhiều trang bị tiện nghi, option hơn so với xe lắp ráp. Hơn thế nữa, xe nhập khẩu sở hữu thân vỏ dày hơn, trong khi xe lắp ráp lại có thân vỏ mỏng, đập nhẹ tay vào đã nghe kêu “bôm bốp”.
Bên cạnh đó, không ít người còn chia sẻ thẳng thắn trên các diễn đàn rằng: “Một khi đã chuyển từ xe lắp ráp sang dùng xe nhập khẩu thì sẽ không bao giờ muốn đi xe lắp thêm lần nào nữa!”
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự chênh lệch về chất lượng giữa xe lắp ráp và xe nhập khẩu nguyên chiếc chính là công nghệ và dây chuyền sản xuất. Trong khi hầu hết các nước sản xuất ô tô lớn trên thế giới đều sử dụng dây chuyền sản xuất hiện đại, tự động và dùng robot thì thị trường ô tô Việt Nam vẫn còn tụt hậu hơn nhiều. Các quy trình sản xuất ô tô trong nước chỉ dừng lại ở công đoạn thô sơ, ít có sự hỗ trợ của máy móc hay robot hiện đại.
Sản xuất, lắp ráp ô tô bằng sức người là chủ yếu. Thế nhưng trình độ nhân công và tính chuyên nghiệp, “lành nghề” trong ngành công nghiệp ô tô nước nhà lại không được đánh giá cao. Bên cạnh đó, những dây chuyền sản xuất thô sơ, lạc hậu khiến xe hơi lắp tại Việt Nam không đạt tiêu chuẩn an toàn. Nhiều trường hợp lỗi kỹ thuật xảy ra vì lắp sai quy cách hoặc chất lượng linh kiện chưa được kiểm định.
Nghịch lý xe “nội” bán chạy hơn xe nhập
Tâm lí người Việt là vô cùng khó đoán. Cứ nhìn vào sự thành công trong doanh số của Toyota sẽ thấy. Nếu trên các diễn đàn, người ta không ngại "dè bỉu", chê những mẫu xe Toyota, nào là thiếu trang bị, an toàn kém,...thì thực tế lại hoàn toàn trái ngược. Chê là chuyện phải chê, còn khi mua xe là...cứ Toyota mà chọn.
Tương tự, câu chuyện xe nhập và xe lắp cũng vậy. Đa phần người Việt đánh giá cao chất lượng các mẫu xe nhập. Thế nhưng, khi mua xe đa số lại chọn mua xe lắp.
Theo số liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), tính hết 11 tháng trong năm 2017, xe nhập khẩu nguyên chiếc chỉ đạt doanh số 69.995 chiếc, trong khi đó tổng lượng xe lắp ráp bán ra là 174.918 chiếc, gấp 2,5 lần so với lượng xe nhập khẩu.
Đặc biệt, hầu hết những xe bán chạy từng phân khúc tại Việt Nam đều gọi tên những mẫu xe lắp ráp trong nước. Lấy ví dụ điển hình, Toyota Vios và Honda City đều là hai mẫu xe ăn khách nhất thị trường Việt Nam ở phân khúc xe hạng B với doanh số trung bình trên 2.000 xe mỗi tháng (Vios) và trên 500 xe (Honda City). Trong khi đó, cũng ở phân khúc xe hạng B, Mitsubishi Attrage là xe nhập khẩu nguyên chiếc từ Thái Lan nhưng lại có doanh số kém xa hai đối thủ trên, với số xe bán ra trung bình chỉ 130 chiếc/tháng.
Ở phân khúc xe hạng D, mặc dù Mazda6 và Toyoya Camry là hai mẫu xe lắp ráp nhưng hai mẫu xe này luôn thay nhau vị trí dẫn đầu về doanh số. Trong khi đó, Honda Accord nhập khẩu nguyên chiếc từ Thái Lan lại ngậm ngùi đứng chót bảng khi sở hữu doanh số “èo uột” vài chiếc mỗi tháng và liên tục góp mặt trong danh sách xe ế ẩm nhất.
Ở phân khúc SUV cỡ nhỏ, Chevrolet Trax là “tân binh” được nhập khẩu nguyên chiếc từ Thái Lan và được GM Việt Nam hy vọng sẽ trở thành mẫu xe ăn khách tại “dải đất hình chữ S”. Mặc dù so về chất lượng và trang bị, có thể nói Trax hơn hẳn các đối thủ trong phân khúc, thế nhưng mẫu SUV này lại không được khách hàng “sủng ái” và liên tục để Ford Ecosport (xe lắp ráp trong nước) bỏ xa về mặt doanh số.
Bên cạnh đó, đa số những mẫu xe nổi bật nằm trong Top 10 xe bán chạy tại thị trường Việt Nam đều thuộc xe lắp ráp trong nước như: Toyota Vios, Honda City, Mazda3, Mazda6, Kia Cerato, Toyota Innova, Kia Morning, Mazda CX-5…
Sở dĩ không được đánh giá cao về mặt chất lượng nhưng các mẫu xe lắp ráp luôn là sự lựa chọn hàng đầu của khách hàng Việt là vì giá bán xe, một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng quyết định đến hành vi mua xe của người tiêu dùng Việt.
Xét về giá bán, vì phải “gồng” thêm thuế nhập khẩu nên đa số những mẫu xe nhập khẩu nguyên chiếc đều sở hữu mức giá khá cao hơn so với các đối thủ trong cùng phân khúc, từ vài chục đến vài trăm triệu đồng. Do đó, đối với đa số khách hàng Việt mong muốn chọn mua một chiếc xe đủ để “che mưa che nắng, chiếc xe có mức giá hợp túi tiền hơn mới là lựa chọn được ưu tiên.
Ngoài ra, nếu mua xe nhập khẩu nguyên chiếc, nhiều khách hàng sẽ phải đau đầu nếu xe rơi vào tình trạng hư hỏng. Bởi những linh kiện, phù tùng thay thế nhập khẩu không phổ biến tại Việt Nam và thông thường giá thành sẽ rất đắt đỏ. Trong khi đó, đối với xe lắp ráp trong nước, khách hàng sẽ dễ dàng trong khâu sửa chữa và bảo dưỡng vì hầu hết đều được bán tại các đại lý trên toàn quốc với chi phí vừa phải.
Như vậy, chính khách hàng Việt đang tự tạo ra sự nghịch lý trong tâm lý mua xe ô tô. Mặc dù luôn "ca ngợi" hết lời những mẫu xe nhập khẩu và "e dè" trước chất lượng của xe lắp ráp trong nước, nhưng đến thời điểm quyết định mua xe, đa số người tiêu dùng đều chọn các dòng xe lắp.